ХУЫЦАУЫ ЦÆФÆЙ БОН КАЛЫН — тж. ХУЫЦАУЫ ЦÆФÆЙ ЙÆ (СÆ, ДÆ) БОН КАЛЫ Хъал, æнæмæт митæ кæнын. Æлдар хуыцауы цæфæй йæ бон калы, йæ иу налат монцыл дæ уæлдай кæны. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХУЫЙЫ БÆЛÆГЪЫ ХОЛЛАГ БАХÆРЫН КÆНЫН — Искæмæн тынг æфхæрæн, фыдæнæн митæ кæнын; искæмæн йæ бон базонын кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР ЗИЛЫН КÆНЫН — Искæй исты аразынмæ цыбæл кæнын. Æнаипп кусæг чызджытæм бахъавынц æмæ сын, мæгуырæг, сæ сæр разилын кæнынц. (Цомахъ. Хæлуарджытæ æмæ мыдыбындзытæ.) Мæ бон цы уыд, уый кодтон, фæлæ мын сæ фæлывд митæй мæ сæр разилын кодтой, мæ зæрдæ мын скъахтой.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
РОДТÆМ ЦÆУЫН — Хуым. Рог митæ кæнын; хæлд митæ кæнын, хæтын. – Гъей кæн ныр æмæ родтæм цу, цас дæ бон у, уыйас! – йæ къухы цы лæдзæджы саст баззад, уый ма йыл фехста æмæ Битары къухыл рахæцыд. (МД. 1983, 2.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХÆМЫЦ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт, Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд Уырызмæджы фаззон, æндонриу Батрадзы фыд, Быценты сиахс. Болатрихи Хæмыцы тыххæй Нигер афтæ фыссы: «Уырызмæджы кæстæр æфсымæр, кæстæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УДХАРÆЙ МАРЫН — тж. ХЪИЗÆМАРÆЙ МАРЫН Искæмæн, истæмæн фыдæбон кæнын; фыддæрадæн митæ кæнын. Вымотать всю душу. Хъæзныджытæ тыхæй зæххы хуыздæртæ сæхи бакодтой æмæ мæгуырты удхарæй марынц. (Гаглойты В. Фæстаг ауæдз.) Нал уыд мæгуыр лæг йæ сæрæн, удхарæй йæм… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ФЫДУДÆЙ МАРЫН — тж. ФЫДÆБОНÆЙ МАРЫН Искæмæн фыдæнæн митæ кæнын. – Уæдæ нын æй раздæр цæмæннæ загътай? Фыдудæй нæ куы амардтай. (Нига, Дыууæ рæдыды.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДОНМÆ СКЪÆРЫН ÆМÆ ФÆСТÆМÆ ÆНÆ ДОНÆЙ ЗДАХЫН — тж. ДОНМÆ ТÆРЫН ÆМÆ ФÆСТÆМÆ ÆНÆ ДОНÆЙ ЗДАХЫН Искæй мæстæй марын, искæмæн фыдæнæн митæ кæнын, искæй нуæрттыл хъазын. Фæстæмæ айстой сæ хаццонтæ Къобетæй æмæ сæ афтæмæй донмæ æртардтой æмæ сæ фæстæмæ здæхтой. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Сау… … Фразеологический словарь иронского диалекта
СИНМÆ ÆВВАХС ФЫД НÆ ХÆРЫН — Уæздан уæвын. Тынг схъал сты Къæбысты фæсивæд! Синмæ ввахс фыд нал хордтой. Уæлдай ссыр сын лæвæрдта сæ зæронд фыд Къæбыс. (МД. 1990, 1.) Рагон бердзен бардуагæн нывонд стур сыгътой кувæндоны æнæхъæнæй. Фæстæдæр нывонды хæйттæй сыгътой æрмæст… … Фразеологический словарь иронского диалекта
УАСТЫРДЖИ — Ирон мифологийы нæлгоймæгтыл (сылгоймæгтæ йын йæ ном дзургæ дæр нæ кæнынц, хонынц æй ЛÆГТЫ ДЗУАР) æмæ бæлццæттыл армдарæг зæд. Стыр Хуыцауы фæстæ Уастырджи ирон динон дунеæмбарынады ахсы дыккаг бынат. Цæры уæларвы. Уымæн, æрмæстдæр уымæн ис бар… … Словарь по этнографии и мифологии осетин